مقدمه
مهاجرت تنها عبور از مرزهای جغرافیایی نیست، بلکه سفری پیچیده از منظر اجتماعی و روان‌شناختی است. ایرانیان مهاجر، مانند بسیاری از جوامع دیاسپورا، با چالش‌های متعددی مواجه می‌شوند که بر سلامت روانی و جسمانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این مطالعه‌ی مروری شیشه‌گر و همکاران (۲۰۱۵)، که با تحلیل ۲۶ پژوهش انجام شده، به بررسی اثرات مهاجرت بر سلامت ایرانیان مهاجر در کشورهای غربی پرداخته است. این پژوهش به عوامل استرس‌زایی نظیر موانع زبانی، مشکلات اشتغال، تبعیض، شوک فرهنگی و کمبود حمایت اجتماعی اشاره می‌کند که باعث استرس روانی، افسردگی و کاهش کیفیت زندگی در میان این جمعیت شده است.
سنگینی جابجایی: چالش‌های اجتماعی
• موانع زبانی: ناتوانی در درک زبان کشور میزبان، فرآیند تطبیق فرهنگی را طولانی‌تر کرده و باعث افزایش استرس روانی، انزوا و اضطراب می‌شود.
• مشکلات اشتغال: بسیاری از ایرانیان مهاجر با وجود داشتن مهارت و تحصیلات بالا، با بیکاری یا مشاغل نامرتبط مواجه هستند که به ناپایداری مالی، استرس و کاهش عزت‌نفس منجر می‌شود.
• عدم آگاهی از خدمات سلامت: فقدان اطلاعات کافی درباره‌ی سیستم درمانی کشور میزبان، مانع از دسترسی به خدمات پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی به‌موقع شده و بیماری‌ها را تشدید می‌کند.
• انزوای اجتماعی: نبود شبکه‌های حمایتی خانوادگی و اجتماعی، تنهایی و مشکلات سلامت روان را در میان مهاجران افزایش می‌دهد.
• تبعیض و نژادپرستی: بسیاری از ایرانیان مهاجر از تجربه‌ی تبعیض در محل کار، سیستم آموزشی و خدمات درمانی رنج می‌برند. این تبعیض‌ها که اغلب ناشی از گفتمان‌های سیاسی و رسانه‌ای است، احساس طردشدگی و مشکلات روانی را تشدید می‌کند.
گذار فرهنگی: باری ناپیدا بر دوش مهاجران
• شوک فرهنگی: تفاوت در انتظارات، ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی می‌تواند منجر به تنش‌های خانوادگی، بحران هویت و مشکلات عاطفی شود.
• خشونت شریک زندگی: تغییرات ناشی از مهاجرت می‌تواند پویایی روابط خانوادگی را مختل کرده و به افزایش تنش‌ها و خشونت‌های عاطفی و جسمی منجر شود.
پل زدن بر این شکاف‌ها
یافته‌های این مطالعه بر لزوم مداخلات سیاست‌گذاری، برنامه‌های سلامت روان، و ایجاد شبکه‌های حمایتی سازگار با فرهنگ ایرانیان مهاجر تأکید دارد تا رفاه این گروه آسیب‌پذیر را بهبود بخشد.
